martes, 25 de agosto de 2009

Gaius Valerius Catullus, Carmen 3


LUCTUS IN MORTE PASSERIS

Lugete, o Veneres, Cupidinesque,
Et quantum est hominum venustiorum !
Passer mortuus est meae puellae,
Passer, deliciae meae puellae,
Quem plus illa oculis suis amabat :
Nam mellitus erat, suamque norat
Ipsam tam bene, quam puella matrem :
Nec sese a gremio illius movebat,
Sed circumsiliens modo hue, modo illuc,
Ad solam dominam usque pipilabat .
Qui nunc it per iter tenebricosum,
Illuc, unde negant redire quemquam
At vobis male sit, malae tenebrae
Orci, quae omnia bella devoratis
Tam bellum mihi passerem abstulistis .
O factum male ! O miselle passer,
Tua nunc opera, meae puellae
Fendo turgiduli rubent ocelli !

GAIUS VALERIUS CATULLUS


IL DÉPLORE LA MORT DU MOINEAU

Pleurez, Vénus, Amours, et vous tous, tant que vous êtes, hommes qui aimez Vénus ! Le moineau de mon amante est mort, le moineau, délices de mon amante, lui qu'elle aimait plus que ses propres yeux ! Il était aussi doux que le miel, il connaissait sa maîtresse comme une petite fille connaît sa mère ; il ne quittait jamais son giron, mais sautillant tantôt par-ci, tantôt par-là, pour elle seule il pépiait sans cesse ! Et maintenant, il va par la route ténébreuse au pays d'où l'on dit que ne revient personne . Ah ! maudites soyez-vous, males ténèbres d'Orcus, qui dévorez tout ce qui est joli ; il était si joli le moineau que vous m'avez enlevé ! O malheur ! pauvre petit moineau ! c'est pour toi que maintenant les beaux yeux de mon amie sont gonflés et tout rouges de larmes!

Versión francesa de Maurice Rat, 1931.



Mourn, oh Cupids and Venuses,
and whatever there is of rather pleasing men:
the sparrow of my girlfriend has died,
the sparrow, delight of my girl,
whom she loved more than her own eyes.
For it was honey-sweet and it had known its
mistress as well as a girl knew her mother,
nor did it move itself from her lap,
but jumping around now here now there
he used to chirp continually to his mistress alone:
who now goes through that gloomy journey
from whence they denied anyone returns.
But may it go badly for you, bad darkness
of Orcus, you who devour all beautiful things:
and so beautiful a bird you taken away from me
o bad deed! o miserable sparrow!
Now on account of your work my girl's
slightly swollen little eyes are red from weeping.

Versión inglesa de Walter Sullivan, 1997.



Plañid, oh las Venus y los Deseos,
y cuanto hay de personas más seductoras:
el pajarito muerto se ha, de mi chica,
el pajarito, delicias de mi chica,
al que más ella que a los ojos suyos amaba,
pues meloso era y a la suya conocía
misma tan bien como la chica a su madre
y no él del regazo de ella se movía
sino alrededor saltando, ora acá, ora allá,
a su sola dueña sin cesar pipiaba:
el que ahora camina por un camino tenebregoso
allá, de donde niegan que vuelva nadie.
Mas a vosotros mal haya, malas tinieblas
del Orco, que todas las cosas bonitas devoráis:
tan bonito pajarito a mí me quitasteis,
oh, hecho mal, oh, pobrecito pajarito:
por tu obra ahora los de mi chica,
de llorar, hinchaditos rojecen, sus ojillos.

Versión castellana de Ana Pérez Vega, 2008.

Llorad, Oh Vénuses y Cupidos,
y cuantos hombres amables hayan:
el gorrión de mi amada ha muerto.
El gorrión, el deleite de mi amada
a quien ella quería más que a sus propios ojos;
porque era dulce como la miel y conocía a su dueña
tan bien como una niña conoce a su madre.
No se movía de su regazo,
sino saltando a su alrededor, ahora aquí ahora allá,
sólo a su dueña constantemente cantaba.
Y ahora, va, en esa oscura travesia,
hacia donde dicen que nadie regresa.
¡Mal rayo los parta, funestas tinieblas del Orco,
que devoran todas las cosas bellas!
tan bello gorrioncillo me han quitado
¡Oh mala ventura! ¡Desdichado gorrioncillo!
ahora gracias a tu esfuerzo,
los ojos de mi amada enrojecen con su llanto.

Versión castellana de Hubert Cross, 2008.

Chorai, Ó Amores e Cupidos
E vós, homens de grande venustidade,
O pássaro de estimação de minha amada
Está morto, o pássaro que era seu prazer,
Que ela amava mais que à própria vida.
Porque era doce e conhecia a dona como filha
À mãe, não deixava seu colo ou seus
Joelhos, de um para outro saltitante,
Alegre pipilava como se a chamasse.
Agora parte, na viagem sombria,
Ao lugar de onde ninguém volta.
Que o remorso vos consuma, ó sombras
Malditas dos Infernos, que devorais tudo
O que é belo, pois roubaste-me um belo pássaro.
Ó que grave malfeito! Ó desafortunado passarinho!
Porque agora, os olhos de minha amante estão inchados
E vermelhos, pelo que choraram devido a vosso ato infame.

Versión portuguesa de Julio S. Moraes, 2006.

Ploreu, oh Venus i Cupidos i
tots els homes sensibles!
El pardal de la meva noia és mort,
el pardal, encant de la meva noia,
al qual ella estimava més que els seus propis ulls.
I és que era dolç com la mel i coneixia
a la noia tan bé com a la seva pròpia mare,
i no s'apartava de la seva falda,
sinó que hi saltava al voltant ara aquí ara allà,
només per a l'ama piulava.
I ara ell camina cap a un camí tenebrós,
d'on diuen que no retorna ningú.
A vosaltres us maleeixo, funestes tenebres
de l'Orc, que us empasseu tot allò bell:
m'heu pres tan bell pardal
Oh, fet funest! Oh, pobre ocellet
Ara els teus records enrogeixen
els ullets inflats de la meva noia.

Versión catalana de Albert, 2008.

Pianga Venere, piangano Amore
e tutti gli uomini gentili:
è morto il passero del mio amore,
morto il passero che il mio amore
amava più degli occhi suoi.
Dolcissimo, la riconosceva
come una bambina la madre,
non si staccava dal suo grembo,
le saltellava intorno
e soltanto per lei cinguettava.
Ora se ne va per quella strada oscura
da cui, giurano, non torna nessuno.
Siate maledette, maledette tenebre
dell'Orco che ogni cosa bella divorate:
una delizia di passero m'avete strappato.
Maledette, passerotto infelice:
ora per te gli occhi, perle del mio amore,
si arrossano un poco, gonfi di pianto.

Versión italiana de Mario Ramous, 2001.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.